این پاورپوینت به بررسی تشنج، انواع آن، اپی لپسی، اقدامات اورژانسی ABC، علل زمینه ای، داروها، مراقبت های پرستاری و صرع پایدار می پردازد.
تعاریف
اپی لپسی (Epilepsy): تکرار تشنج بدون علت زمینه ای
تشنج (Seizure): حالتی ناشی از فعالیت فراوان غیر طبیعی حسی، حرکتی، خودکار و یا روانی است که از تخلیه ناگهانی و بیش از حد بار الکتریکی نورون های مغز ناشی می شود.
انواع
پارشیال (Partial) یا فوکال:
- درگیری یک نیمکره، هوشیاری سالم است.
- ساده (Simple): بدون تغییر هوشیاری
- پیچیده (Complex): همراه با تغییر هوشیاری
- ژنرالیزه ثانویه: شایع ترین شکل آن نوع تغییر یابنده به ژنرالیزه ثانویه
ژنرالیزه (Generalized):
- درگیری هر دو نیمکره، هوشیاری مختل است
- تونیک کلونیک
- میوکلونیک (صرع دو طرفه گسترده)
- ابسنس (Absence) (صرع کوچک)
- شایع ترین شکل تونیک کلونیک
تب و تشنج
تشنج ناشی از تب (Febrile seizure) در محدوده سنی ۶ ماه تا ۵ سال بروز می کند.
۲۰ تا ۳۰ درصد کودکان مبتلا به اولین حمله، حمله دیگری را تجربه می کنند.
در کودکان زیر ۶ ماه لازم است که پاتولوژی زمینه ای به دقت بررسی شود.
باید مابین تشنج ناشی از تب و تب و تشنج تفریق قائل شد.
علل تشنج
- بیماری های مغزی عروقی
- تب
- افزایش فشار خون
- هیپوکسمی
- عفونت های سیستم اعصاب مرکزی
- وضعیت های توکسیک و متابولیک (نارسایی کلیه، الکترولیت ها)
- تومورهای مغزی
- قطع دارو و الکل
- آلرژی ها
مداخلات پرستاری حین تشنج
- مشاهده و گزارش توالی نشانه ها
- تحریک های بویایی، شنوایی، بینایی، لامسه ای، اختلالات روانی، خواب، هایپروِنتیلاسیون (مرحله اورا)
- ناحیه شروع و نواحی درگیر
- اندازه مردمک، چرخیدن سر و چشم ها
- بلع مکرر، بی اختیاری ادرار و مدفوع
- مدت تشنج، عدم هوشیاری، عدم تکلم پس از حمله
- حمایت جسمی و روحی
پرستار پس از حمله
- پیشگیری از آسپیراسیون، آسیب دیدگی، هایپوکسی
- پوزیشن لترال
- ساکشن و ایروی
- بالا بودن نرده های تخت
- قرارگیری تخت در سطح پایین
صرع
صرع اولیه و ثانویه می باشد.
بیشتر در کودکی به دنبال آسیب حین زایمان، آسیب به سر، کاهش اکسیژن رسانی به نوزادان، بیماری های عفونی و سمیت با CO ایجاد می شود.
تخلیه الکتریکی غیر طبیعی و مکرر سلول های عصبی مغز است. قوای عقلانی بیمار دچار اختلال نیست.
تظاهرات بالینی در صرع
- از خیره نگاه کردن تا حرکات تشنجی طولانی با فقدان هوشیاری متغیر است.
- در حملات منطقه ای ساده: لرزش انگشت، دهان، صحبت نامفهوم، سرگیجه، طعم ها، بوها، صداها و تصاویر غیرمعمول.
- در حملات منطقه ای مرکب: بی حرکتی، هیجانات شدید مثل ترس یا شعف، عدم یادآوری پس از پایان.
- در حملات عمومی (صرع بزرگ): درگیری هر دو نیمکره، سفتی و حرکات متناوب بدن، فریاد، بی اختیاری، جویده شدن زبان، حالت کما و کانفیوزیون بعدی.
داروها و تشنج
- داروهای ضد تشنج با دوز بالا و پایین می توانند تشنج زا باشند.
- در زنان، در دوران قاعدگی بیشتر است.
- اثرات منفی بر داروهای ضد بارداری
- افزایش خطر ناهنجاری جنینی
- ایجاد استئوپروز
اقدامات اورژانسی
- ABC
- رگ گیری
- یافتن علل برگشت پذیر: قند خون، هیپوکسی، بلع ایزونیازید، مانیتورینگ قلبی
- درمان دارویی
- بررسی علت
ABC
- چک نبض
- حمایت راه هوایی
- ساکشن برای استفراغ
- پالس اکسیمتری
- اکسیژن
- چرخش بیمار
عوارض جانبی داروها
- ایدیوسینکراتیک (آلرژیک)
- سمیت حاد
- سمیت مزمن
- هایپرپلازی لثه (فنیتوئین)
- تدابیر جراحی: کاشت ژنراتور برای کنترل سیگنال های مغزی
مراقبت پرستاری در صرع
- قرار دادن روی زمین
- عدم گذاشتن چیزی در دهان
- پرهیز از عوامل محرک (روحی، محیطی، قاعدگی، تب، خستگی، نور)
- استفاده از عینک دودی
- پرهیز از نوشابه های الکلی
- رژیم غذایی کتوژنیک: پر پروتئین، کم کربوهیدرات
صرع پایدار (Status Seizure)
تشنج ادامه دار، بدون بازگشت هوشیاری بین حملات. خطر آسیب غیرقابل بازگشت مغزی.
درمان:
- برقراری راه هوایی
- دیازپام و فسفنی توئین وریدی
- کنترل الکترولیت ها، گلوکز، فنی توئین سرم
- کنترل علائم حیاتی و عصبی
- پوزیشن لترال
- پرهیز از مهار کردن حرکات
شرح حال
بیمار با سابقه تشنج:
- تغییر دوز دارو
- مسمومیت با فنی توئین یا کاربامازپین
- تداخل دارویی
- تروما
- سنجش سطح دارو
- بررسی تغییر در الگو یا ویژگی حملات